Okokuqala, kumelwe siqonde injongo yokukopisha. Umgomo uwukubandakanya umfundi. Ngaphezu kwalokho, kufanele ihambisane nomfundi. Ukukopisha okuhle kuvusa imizwa. Kungenza abafundi bahleke noma bakhale. Ukubhala amakhophi kuwumphefumulo wendaba; kuyayiphilisa. Ukukopishwa kwencwadi yezindaba kuyehluka ekubhalweni okujwayelekile kokukopisha. Izilaleli zayo yizingane. Ngakho-ke, ulimi kufanele lube lula, imisho ibe mifushane, nombhalo ube nesigqi. Ukukopisha kufana nezinkondlo; kufanele ibe nesigqi nobuhle. Ngamafuphi, ukukopisha incwadi yezindaba kuwuhlobo lobuciko, olufanele ukuhlolisiswa ngokujulile.
Izingxenye Eziyinhloko Zokubhala Ikhophi Yencwadi Yezindaba
Noma yikuphi ukukopisha okuhle kwencwadi yezindaba idatha yokuthengisa ngocingo kunezici ezibalulekile. Lezi zakhi zisebenza ndawonye ukuze zenze okuhlangenwe nakho okuphelele. Okokuqala nokubalulekile ukuthuthukiswa komlingiswa. Okwesibili, isiqephu esicindezelayo. Okubaluleke kakhulu, ukukhetha kolimi. Konke lokhu kumele kusebenze ngokuzwana ukuze kwakhiwe indaba ekhumbulekayo. Ukukopisha okuphumelelayo kuhlala kuthwebula lawa maphuzu abalulekile. Kwenza indaba igqame futhi igcine abafundi bebuya njalo. Phela ukuphindaphinda kuwuphawu lokufunda kwezingane.
Ukuthuthukiswa Kwezinhlamvu kanye Nokuzwakala Kwemizwa
Abalingiswa yinhliziyo yendaba. Yizona ezigxile ekunakeni komfundi. Ngakho-ke, ukuthuthukiswa komlingiswa kubalulekile. Umlingiswa omuhle kufanele abe nobuntu obuhlukile. Bangaba iqhawe elinesibindi noma umhloli wamazwe onelukuluku lokwazi. Abafundi kumele bamthande umlingiswa futhi bakwazi ukuzwelana naye. Sikufeza kanjani lokhu? Okokuqala, ngezenzo zomlingisi. Ukuziphatha komlingiswa kuveza ubuntu bakhe. Okwesibili, ngolimi lomlingiswa. Ingxoxo yomlingisi kufanele ifanele iminyaka yabo.
Umlingiswa akadingi ukuphelela. Eqinisweni, abalingiswa abanamaphutha bangokoqobo. Abafundi bangabona imibono yabo kubo. Lokhu kudala ukuxhumana ngokomzwelo. Lokhu kuxhumana kunamandla kakhulu. Kwenza abafundi bakhathalele umkhondo wendaba futhi kubavumela ukuba babelane ngezinto ezijabulisayo nezibuhlungu zomlingisi. Ukukopisha kufanele kuklanywe ngokucophelela ukuze kuboniswe umhlaba wangaphakathi womlingiswa. Ikhophi kufanele isebenzise ulimi oluthambile. Kufanele ichaze imizwa yomlingiswa.
Isiqalo Esikhangayo nesiphetho
Isiqalo sendaba sibalulekile. Inquma ukuthi umfundi uzoqhubeka nokufunda. Ukuvuleka okuhle kufana nehhuku. Ikubamba ngokuqinile ukunaka komfundi. Ukuvulwa kungase kube umbuzo othakazelisayo, iqiniso elimangalisayo, noma isigameko esingaqondakali. Isibonelo, "Kwake kwaba khona unogwaja omncane." Lokhu ukuvulwa kwakudala okudonsela umfundi ngokushesha endabeni. Ukuvuleka okwengeziwe kwesimanje kungadala kakhulu. Isibonelo, "Namuhla ekuseni, isihlahla sikhule ngaphansi kombhede wami." Lokhu kuvula kuyathakazelisa.
Isiphetho sibaluleke ngokufanayo. Iqeda isipiliyoni somfundi. Isiphetho esihle siletha ukwaneliseka futhi senza umfundi acabange. Isiphetho singaba isiphetho esicacile, noma singashiya umuzwa osolisayo. Isibonelo, kungaba isifinyezo esilula noma isiqalo esisha. Isiphetho esihle siqinisekisa ukuthi indaba ihlala engqondweni yomfundi futhi ihlale icabanga. Ngamafuphi, isiqalo nesiphetho yizingqimba ezimbili zekhophi. Ndawonye, bayisekela yonke indaba.
Umlingo Wolimi: Amagama Nesigqi
Ulimi lwekhophi induku yomlingo. Idala umphumela womlingo. Ukukhetha amagama kubalulekile. Izenzo kufanele zicace futhi zibe namandla. Izichasiso kufanele zicacise futhi zichaze. Isibonelo, ungasho ukuthi "igijima ngokushesha." Ithi "yandiza njengomoya." Ungasho ukuthi "imbali yinhle." Ithi "amacembe abushelelezi njengosilika." Lawa magama avusa imizwa yomfundi. Bacwilisa umfundi endabeni. Ngakho-ke, ikhophi kufanele ibe nemininingwane eminingi.
Isigqi futhi siyisihluthulelo ekubhaleni kokukopisha. Imisho emifushane ingadala ukungezwani. Imisho emide ingakha umoya ozolile. Ukuphindaphinda komusho kungathuthukisa isigqi. Lokhu kuphindaphinda kuzifanele ikakhulukazi izindaba zezingane. Isiza izingane zikhumbule futhi inikeza ukuzijabulisa. Ngokwesibonelo, lapho isilwane esincane sisho umusho ofanayo ngokuphindaphindiwe, abafundi bawulindele kusengaphambili. Lokhu kulangazela kuyabasondeza. Ngakho-ke, abakopishi kumelwe bafane nabaqambi. Kumele bakhe iculo elinamagama.
Ukudidiyelwa Okuphelele Kokubonwayo Nombhalo
Ikhophi yencwadi yezindaba ayikwazi ukuzimela yodwa. Kumelwe ihambisane nemifanekiso. Umbhalo nezithombe zingamawele. Badinga ukuphelelisana. Ikhophi akufanele iphinde imifanekiso. Kufanele inikeze ulwazi olwengeziwe. Ngokwesibonelo, umfanekiso ubonisa ikati. Ikhophi ingachaza isimo sekati. Iyakwazi nokuxoxa indaba yekati. Ikhophi kufanele ishiye isikhala. Kufanele inikeze imifanekiso indawo ethile. Kufanele futhi inikeze umfundi okuthile angakucabanga.
Okubaluleke nakakhulu, ikhophi kufanele iqondise ukunaka komfundi. Kufanele ivumele umfundi ukuthi ashintshele emuva naphambili phakathi kombhalo nemifanekiso. Ikhophi ingabuza umbuzo, futhi imifanekiso inganikeza impendulo. Noma ngokuphambene. Lokhu kusebenzisana kwenza ukufunda kuhehe. Igcina umfundi ematasa. Ngokuhlangene, ikhophi nemifanekiso kudala umhlaba—umhlaba ocacile, ohehayo.
Inqubo Yokukopisha Incwadi Yezindaba
Ukudala ikhophi kuwuhambo. Lolu hambo lunezigaba ezahlukene. Iqala ngombono bese iphetha ngokushicilelwa. Ukuqonda le nqubo kubalulekile. Kungasiza ababhali ukuthi bahleleke futhi banqobe ubunzima. Inqubo yokudala idinga isineke nothando.
I-Conceptualization kanye nokuvezwa
Yonke indaba iqala ngombono. Lo mbono ungaba umlingiswa noma indawo, isibonelo, ingulube endizayo noma ithoyizi elikhulumayo. Uma usunombono, udinga ukuqagela. I-conceptualization inqubo yokuguqula umqondo ube yindaba. Ungazibuza imibuzo ethile. Isibonelo, imibuzo efana nokuthi "Ufunani lo mlingiswa?" "Iziphi izinselelo abhekene nazo?" kanye nokuthi "Uzixazulula kanjani lezi zinselele?" ingakusiza ukusungula uhlaka lwamathambo endaba yakho.
Okulandelayo, bhala uhlaka. Uhlaka luyimephu yendaba yakho. Ihlanganisa isiqalo, iphakathi, nesiphetho, futhi ihlanganisa amaphuzu amakhulu esakhiwo. Uhlaka lukusiza ukuthi uhlale ugxilile futhi lukuvikela ekulahlekeni enqubweni yokubhala. Kuphinde kukusize ukuthi uhlele kangcono imicabango yakho, wenze indaba yakho ibe nengqondo. Ngamafuphi, ukucabanga kanye nokuveza kuyizinyathelo zokuqala zokubhala. Bayizinsika zempumelelo.
Uhlaka Lokuqala Nokubuyekeza
Ngohlaka, ungaqala ukubhala okusalungiswa kokuqala. Inhloso yohlaka lokuqala ukukhipha indaba. Ungakhathazeki ngokuphelela. Vele ubhale phansi imibono yakho. Lesi sinyathelo ngokuyinhloko simayelana nokugeleza kwamahhala. Ungayeki ukubuyekeza. Vumela imibono yakho igeleze ngokukhululeka. Ukubhala uhlaka lokuqala kufana nokudweba. Akudingi ukucaciswa. Idinga nje ukuveza uhlaka oluyinhloko.
Ngemva kokuqeda okusalungiswa kokuqala, isinyathelo esilandelayo ukubukeza. Ukubuyekeza kuyingxenye ebaluleke kakhulu yokubhala. Udinga ukufana nomseshi. Bheka izinkinga endabeni. Ngokwesibonelo, ingabe isakhiwo sinengqondo? Ingabe abalingiswa bageleza ngokuhlangene? Ingabe ulimi luhamba kahle? Lapho ubuyekeza, ungayifunda uphimisele. Lokhu kungakusiza ukuthi ubone imisho engafanele. Ungaphinda ucele omunye umuntu ukuthi ayifunde. Umbono womuntu wangaphandle ubalulekile.
Ukubhalela Izinkathi Ezihlukene
Ikhophi yencwadi yezindaba idinga ukulungiselelwa izethameli ezahlukene. Izingane ezineminyaka ehlukene zinezidingo ezahlukene. Ngakho-ke, isitayela nokuqukethwe kwekhophi kufanele kulungiswe ngokufanele.
Izincwadi Zezingane (Iminyaka engu-0-3)
Izingane zale minyaka ngokuyinhloko zigxile ezinzwa. Bayakujabulela ukubuka izithombe nokuzwa imisindo. Ngakho-ke, ikhophi kufanele ibe lula. Imisho kufanele ibe mfishane kakhulu, ngokuvamile ibe namagama ambalwa kuphela. Ikhophi kufanele igcwale ukuphindaphinda. Isibonelo, "Ikati, i-meows. Inja, i-woofs." Lokhu kuphindaphinda kusiza izingane zifunde ulimi futhi kwakha umuzwa wesigqi. Ikhophi kufanele futhi ibhekisele ezintweni zansuku zonke, njengamathoyizi, ukudla, nomndeni. Lezi zinto zijwayelekile ezinganeni.
Izingane zasenkulisa (Iminyaka engu-3-6)
Izingane zalesi sikhathi ziqala ukuqonda iziza ezilula. Baqala ukubuza "kungani." Ngakho-ke, ikhophi ingaba yinkimbinkimbi kakhudlwana futhi imisho ingaba yinde kancane, kodwa kufanele ibe lula. Indaba ingaba nokungqubuzana okulula, okufana nethoyizi elilahlekile noma umngane ukuthukuthela. Umbhalo ungase uqale ukwethula imizwelo, enjengokukhungatheka, injabulo, nobungane. Le mizwa isiza izingane ukuthi ziqonde umhlaba. Umbhalo ungabuza imibuzo elula, njengokuthi, "Ibhere layaphi?" Lokhu kukhuthaza ukuzindla.
Isikole samabanga aphansi (iminyaka engu-6-12 ubudala)
Izingane ezikule minyaka seziyakwazi kakade ukuqonda izindaba eziyinkimbinkimbi. Zinezikhathi zokunaka ezinde, ngakho-ke ukubhala kungaba nezakhiwo eziyinkimbinkimbi. Abalingiswa bangaba nezisusa ezijulile. Indaba ingahlola izihloko, njengobungani, isibindi, nokwethembeka. Ukubhala kungase kucebe ngolimi, kuhlanganise nesilulumagama esithuthuke kakhulu. Linga ngezitayela zokulandisa ezihlukile, njengokulandisa komuntu wokuqala noma ukulandisa komuntu wesithathu. Ngaphezu kwalokho, engeza ukungabaza nama-twist. Lezi zakhi zenza indaba ihehe.